Van Huis De Pinto ontvingen wij het volgende bericht: Dinsdag 27 maart om 20.00 uur vindt in Huis de Pinto een presentatie plaats over een alternatief plan voor het Namenmonument langs de Weesperstraat. Het voorstel gaat uit van een groot gebied van circa 2000 vierkante meter onder- en bovengronds het Mr. Visserplein. Er is een maquette.
Er bestaat, vooral in de buurt, veel onrust rond het geplande Namenmonument. Dit monument, ontworpen door Daniel Libeskind, zou moeten komen op de groenstrook langs de Weesperstraat in Amsterdam. Uit onvrede met het huidige ontwerp en de gang van zaken bij de gevolgde procedure hebben Roos Theuws en Marien Schouten hiervoor een alternatief plan ontworpen. Ze wonen in de directe omgeving en kennen de buurt goed. Ze hebben een betere, meer centrale en respectvolle plek gevonden voor het Namenmonument. Bovendien denken ze dat het voorstel een belangrijke stedenbouwkundige impuls aan dit deel van de stad kan leveren.
Mr. Visserplein
Het voorstel gaat uit van een groot gebied van circa 2000 vierkante meter onder- en bovengronds het Mr. Visserplein. Als de twee koperkleurige daken worden verwijderd, kunnen we aan weerskanten van de trambaan twee ‘wanden van water’ plaatsen die ongeveer 10 meter boven het maaiveld uitsteken. De tram kan er tussendoor rijden. Deze wanden lopen door tot op de bodem van het lager gelegen niveau en verbinden de bovengrondse met de ondergrondse ruimte. Op het lager gelegen niveau is plaats voor de stenen met de namen van de holocaustslachtoffers waardoor een waardige en rustige herdenking mogelijk is. Bovendien biedt de ondergrondse ruimte plaats aan educatieve projecten bijvoorbeeld van Joods Historisch Museum, Portugese Synagoge en mogelijk ook Academie van Bouwkunst en Filmacademie.
Niet alleen verbindt de ondergrondse ruimte de genoemde instituten op natuurlijke wijze met elkaar, de op het Mr. Visserplein zichtbare wanden van water vormen een ‘landmark’ die het plein een gezicht en identiteit verlenen die het nu ontbeert. Dit ontwerp onttrekt geen ruimte aan het publieke domein maar geeft juist publieke ruimte terug. Van Verkeersplein naar Mensenplein.
Benieuwd naar het voorstel?
Kom dan op dinsdag 27 maart om 20.00 uur naar de uitgebreide presentatie in Huis De Pinto, St. Antoniesbreestraat 69, 1011 HB Amsterdam en kom de maquette bekijken.
Één reactie
Met veel belangstelling en grote instemming heb ik het voorstel gezien voor een alternatief namenmonument van Roos Theuws en Marien Schouten.
In een heldere analyse en een zorgvuldig betoog wordt duidelijk gemaakt hoezeer het huidige voorstel van Libeskind geen goed voorstel is ( een “schreeuw” en desoriëntatie is niet wat je in een te krappe publieke ruimte zou moeten willen nastreven…).
De analyse van de mogelijkheden van het Mr. Visserplein zijn overtuigend, zowel in stedenbouwkundige zin als in de wijze waarop hier de waardering voor het post 65 erfgoed en de affordance wordt uitgesproken.
Hier liggen kansen om dit plein eindelijk weer een identiteit te geven door de combinatie te zoeken met het Shoah monument.
Door een aantrekkelijk artistiek alternatief te schetsen is het wellicht nog mogelijk om de gevoelige kwestie van het voorliggend plan op een verantwoorde manier van kanttekeningen te voorzien zonder beschuldigd te worden van desinteresse in de materie zelf.
Het zou mogelijk moeten zijn kritisch te kijken naar het ontwerp van Libeskind zonder er van beschuldigd te worden niet voor de goed zaak te willen strijden. De onaantastbaarheid van het initiatief mag niet leiden tot het gemakzuchtig akkoord gaan met een ontwerp dat artistiek gezien de nodige gebreken in zich draagt.
Libeskind hanteert een specifieke dramatische beeldtaal die in zijn ontwerpen gebruikt wordt voor monumenten die ons de Shoah helpen herinneren, maar het is niet juist mijns inziens deze beeldtaal als enig mogelijke vormentaal te claimen voor dit soort monumenten en daarmee een exclusiviteit op te eisen. Daarbij is het me opgevallen dat dezelfde beeldtaal ook gebruikt wordt in de winkelcentra die Libeskind ontwerpt.
Het ontwerp van een gestolde bliksemschicht vraagt ruimte, veel ruimte, dus wanneer je zou willen kiezen voor dit ontwerp, dan is een groot parkachtig landschap een betere locatie dan de krappe strook naast de drukte van de Weesperstraat
Er schuilt een zekere oppervlakkigheid in de wijze waarop de architectuurtaal van Libeskind zo onlosmakelijk en onvermijdelijk lijkt te worden gekoppeld aan Shoah monumenten.
In Berlijn was de ervaring bijzonder, daar kon men zich nog verplaatsen in een architectuur die zich als een choreografie van de ervaring van ellende manifesteert. In Osnabrueck , in het Felix Nussbaum museum wordt mij dat al te veel wanneer er na een beschouwing over het schildersleven slechts een zware deur aan het eind overblijft. Dat is me alles te nadrukkelijk en daardoor artistiek gezien te ongenuanceerd. Hier in dit Amsterdamse ontwerp is dat nog veel meer het geval.
Het is jammer dat de initiatiefnemers voor het monument niet altijd lijken te begrijpen hoezeer kritiek op dit voorstel niets heeft uit te staan met de sympathie, voor het initiatief en dat vertroebelt de discussie. Een waardig monument voor de Shoah dient artistiek, architectonisch en landschappelijk van de allerhoogste kwaliteit te zijn en dat is nu niet het geval.
Het is goed dat de auteurs van het alternatieve voorstel een ontwerp op tafel leggen, dat maakt het mogelijk de discussie verder te brengen door te laten zien dat er alternatieven mogelijk zijn, maar ook hier lijkt het verstandig om dit ontwerp als referentieontwerp te gebruiken om te onderzoeken of er nog andere goede mogelijkheden zijn. En natuurlijk moet er een zorgvuldig selectieproces worden doorlopen zoals dat hoort bij een dergelijk belangrijk initiatief.
.